Türk vergi sisteminde ücret tabanlı istihdam teşvikleri: Gelir vergisi stopaji teşviki/desteği ve ücret istisnası

Ülkemizde istihdamın artırılması amacını taşıyan, işveren ve çalışanların yararlanabildiği farklı teşvik uygulamaları bulunmaktadır. Bu çalışmada gelir vergisi tevkifatı yoluyla işverenlere sağlanan “destek”, “teşvik” ve “istisna” nitelikli mali düzenlemeler; hukuki nitelikleri, uygulama şekilleri, yöntemleri, ekonomik avantajları bakımından incelenmiş ve temel özellikleri bakımından karşılaştırılmıştır. Çalışma sonucunda ücret tabanlı istihdam teşviklerinin; geçim indiriminden düşük oranda yararlanacak personel istihdamına öncelik verilmesine ve istihdam politikalarında ayırımcılık yapılmasına neden olabileceği tespit edilmiştir. Ayrıca teşvik aracı olarak kullanılan müesseselerin hukuki nitelikleri farklı olmasına rağmen, uygulama yönteminin aynı olduğu görülmüştür. Karmaşa ve ihtilafa neden olan bu uygulamaların ilgili mevzuatta hukuki birliğin sağlanması amacıyla “destek” müessesesi olarak düzenlenmesi önerilmiştir.

In Turkey, there are different incentives to increase employment that employers and employees can benefit. In this study, financial regulations, as incentive, support and exemption provided to employers by income tax withholding are examined in terms of legal qualifications, implementations, methods and economic benefits and are compared in terms of basic features. In conclusion, it has been identified that wage-based employment incentives may lead to give priority to the employment of staff to benefit from the low rate of the subsistence allowance and to discrimination in employment policies. Also, it was observed that although different legal nature of institutions used as incentive instrument, application method was the same. Because of the confusion and conflict, it has been proposed arranging these practices as support in relevant legislation in order to ensure legal unity.