Geçmişten günümüze Alevi ocaklarında değişime dair sosyo-antropolojik gözlemler

Yükleniyor...
Küçük Resim

Tarih

2012

Yazarlar

Dergi Başlığı

Dergi ISSN

Cilt Başlığı

Yayıncı

Erişim Hakkı

info:eu-repo/semantics/openAccess

Özet

Bu makalede Aleviliğin temel kurumlarından olan ve ocaklar şeklinde işleyen Dedelik Kurumu’nun kentleşme ile birlikte yaşadığı sosyo-antropolojik dönüşüm incelenmeye çalışılacaktır. Aleviliğin geleneksel kurumlarından Dedelik Kurumu, zamanla geçmişteki etkisini yitirmiş, toplumsal planda ortaya çıkan bu boşluk nedeniyle, bu kurumun önemli işlevleri yeni kurumlar tarafından yerine getirilir olmuştur. Gerek bizim alan araştırmalarımızda gerekse bu konuda yapılan diğer çalışmalarda bu değişimin, hayatın her alanına yansıyan pek çok etkilerinin bulunduğu görülmektedir. Bugün Türkiye ve Avrupa’nın kentlerinde Alevilik, büyük ölçüde dernek ve vakıflarca yönetilen Cemevi, Alevi Kültür Merkezi gibi adlar altında varlığını sürdürmektedir. Bugün artık açıktır ki ocaklar da dahil eski dönemdeki otorite sahibi kurumlar el değiştirmiştir. Kentleşmenin ortaya çıkardığı sosyo-ekonomik dönüşüm, Alevilik üzerinde de önemli etkilerde bulunmuştur. Bunu anlamak için Dedelik Kurumunun geçmişteki konumu ile bugünkü konumunun detaylı bir şekilde karşılaştırılması zorunludur. Yeni toplumsal ortamda yeni dede tipolojileri ortaya çıktığı gibi, gerek nitelikler gerekse işlevler büyük ölçüde farklılaşmıştır. Dedelik Kurumunun geleneksel işlevlerinin ve niteliklerinin bir bölümü yeni koşullar ve toplumun yeni gereksinimleri doğrultusunda ya zamanla yok olmuş ya da dönüşerek yaşamayı sürdürmüştür. Bugün bu değişim süreci hâlâ devam etmektedir.
This article deals with Dede institution, which functions as Ocaks, one of the basic institutions of Alewism, and the socio-anthropological change of such an institution along with urbanization. The traditional Dede instution has lost its impact during the time and filling such a gape in society necessitates a new instutions which has begun to carry out the important tasks of this instutuion especially in urban centers. Both our field researches and other studies on this topic reflect that the change almost affects every part of lives among Alewis, in essence.Today Alewism in Turkey and the urban centers around Europe exists in the places of Cemevi and Cultural Centers that are widely run by foundations. Now it is apparent that the old intuitions including Ocaks have been transformed into other hands, whereas they had an ultimate power in the past. The socio-economical transformation caused by urbanization has also caused significant effects in the lives of Alewis. It is necessary to compare the status of Dede institution in the past and the present in details in order to understand this situation better. There have been great differences with the new qualifications and functions of practices as new Dede typologies have emerged in the new social order. Several of traditional qualifications and functions of Dede institution have either disappeared with time or have continued with various changes along with the new conditions and new needs of the society. The changes today have still been continuing.

Açıklama

Anahtar Kelimeler

Alevilik, Ocaklar, Dedelik, Değişim, Alewism, Ocaks, Dede Institution, Change

Kaynak

Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi

WoS Q Değeri

Scopus Q Değeri

Q3

Cilt

Sayı

63

Künye