Yeni Türk alfabesinin kabulünde dil heyetinin yürüttüğü çalışmalar
Yükleniyor...
Dosyalar
Tarih
2020
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Hacettepe Univ
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Türkler, tarihleri boyunca yaşadıkları coğrafyaların ve kültürlerin
etkisiyle pek çok farklı alfabeler kullanmışlardır. X. yüzyılda kabul edilen
Arap alfabesinin uzun süre kullanılmasından sonra Osmanlı Devleti’nde
Tanzimat Döneminde artan bürokratik ihtiyaçlar ve eğitimin
yaygınlaştırılmaması sorunu üzerine dönemin aydınları arasında bir reform
yapılmasına dair tartışmalar başlamıştır. Meşrutiyet Döneminde de alfabe
ile ilgili tartışmalar büyük bir ilgiyle devam etmiş, bu konuda ileri sürülen
bir kısım çözüm önerileri kısmen uygulanmaya başlamış fakat olumlu bir
sonuç alınamamıştır. Cumhuriyet dönemindeyse alfabe tartışmaları, sadece aydınların ele aldığı bir konu olmaktan çıkmış, devletin bir eğitim sorunu
olarak değerlendirilmiştir. Eğitimin yaygınlaştırılması için bir an önce Latin
alfabesine geçilmesi gerektiğine karar verilmiştir. Bu amaçla Latin
alfabesine geçiş konusunda incelemeler yapmak üzere Maarif Vekâletinin
bünyesinde bir Dil Heyeti kurulmuştur. Dil konusunda uzmanlardan
oluşturulan heyet Ankara ve İstanbul’da sürdürdüğü yoğun çalışmaların
sonunda Türkçe’nin gramer yapısına uygun Latin alfabesi esasına dayanan
bugünkü kullandığımız alfabeyi belirlemiştir. Mustafa Kemal Paşa’nın
önerileri doğrultusunda 8 ünlü 21 ünsüz toplam 29 harften oluşan Latin
Alfabesi’ne dayalı yeni Türk Alfabesi’nde çift harf tercih edilmemiş, seslerin
uluslararası değeri değiştirilmemiş, işaretli harflere mümkün olduğunca az
yer verilmiştir. İsmet Paşa tarafından isimlendirilen “Türk Alfabesi” için bir
uygulama planı hazırlanmış, kısa sürede kamuoyuna tanıtımı yapılmış,
yasası çıkartılmış, Türk tarihinin en önemli kültürel devrimi
gerçekleştirilmiştir. Bu çalışmada nitel araştırma yöntemlerinden doküman
inceleme tekniği kullanılacaktır. İncelemede alan yazınının dışında, arşiv
kaynakları, süreli yayınlar, tetkik eserler ve anılara başvurulacaktır. Elde
edilen bulgular ışığında Cumhuriyet Döneminin en önemli kültür
devrimlerinden birini oluşturan yeni Türk alfabesinin belirlenmesi
aşamasında Dil Heyeti’nin yürüttüğü çalışmalar ele alınacaktır.
Throughout their history, Turks have used many different alphabets under cultural and geographical influence. After long usage of Arabic alphabet adopted in 10th century, upon the increasing bureaucratic needs in the Tanzimat Reform Period and the problem of un-popularized education, a reform discussion began among the intellectuals of the time in the Ottoman Empire. The discussions on the alphabet continued with great interest during the Constitutional Monarchy Period and although some of the solution proposals were partly applied, no positive result was obtained. In the Republican Period, the alphabet discussions were no longer an intellectuals-topic but a State's educational issue. It was decided to immediately adopt Latin alphabet to popularize the education. Thus, a Language Committee was formed within the Ministry of Education to make examinations on transition to Latin alphabet. At the end of intensive works in Istanbul and Ankara, the committee which was formed by language experts determined the current alphabet based on Latin alphabet that is in line with Turkish grammar. Upon the suggestions of Mustafa Kemal Pasha, no double letters were preferred, no change in the international value of vocals were made as well as the signed letters were used to a bare minimum in the new Turkish alphabet based on Latin Alphabet formed by 8 vowels and 21 consonants, totally 29 letters. Ismet Pasha has named the "Turkish Alphabet" and an action plan was then prepared, released to public soon, enacted and thus the most important cultural revolution of Turkish history was realized. In this research, document analysis technique of qualitative research methods shall be used. In the analysis, archive sources, periodicals, surveys, and memoirs shall be applied except from the body of literature. In consideration of the findings, the works carried out by the Language Committee during the determination of new Turkish alphabet as one of the most important cultural revolutions of the Republican Period will be evaluated.
Throughout their history, Turks have used many different alphabets under cultural and geographical influence. After long usage of Arabic alphabet adopted in 10th century, upon the increasing bureaucratic needs in the Tanzimat Reform Period and the problem of un-popularized education, a reform discussion began among the intellectuals of the time in the Ottoman Empire. The discussions on the alphabet continued with great interest during the Constitutional Monarchy Period and although some of the solution proposals were partly applied, no positive result was obtained. In the Republican Period, the alphabet discussions were no longer an intellectuals-topic but a State's educational issue. It was decided to immediately adopt Latin alphabet to popularize the education. Thus, a Language Committee was formed within the Ministry of Education to make examinations on transition to Latin alphabet. At the end of intensive works in Istanbul and Ankara, the committee which was formed by language experts determined the current alphabet based on Latin alphabet that is in line with Turkish grammar. Upon the suggestions of Mustafa Kemal Pasha, no double letters were preferred, no change in the international value of vocals were made as well as the signed letters were used to a bare minimum in the new Turkish alphabet based on Latin Alphabet formed by 8 vowels and 21 consonants, totally 29 letters. Ismet Pasha has named the "Turkish Alphabet" and an action plan was then prepared, released to public soon, enacted and thus the most important cultural revolution of Turkish history was realized. In this research, document analysis technique of qualitative research methods shall be used. In the analysis, archive sources, periodicals, surveys, and memoirs shall be applied except from the body of literature. In consideration of the findings, the works carried out by the Language Committee during the determination of new Turkish alphabet as one of the most important cultural revolutions of the Republican Period will be evaluated.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
New Turkish Alphabet, Language Committee, Mustafa Kemal Pasha, Ismet Pasha, Yeni Türk Alfabesi, Dil Heyeti, Mustafa Kemal Paşa, İsmet Paşa
Kaynak
Ctad-Cumhuriyet Tarihi Arastirmalari Dergisi
WoS Q Değeri
N/A
Scopus Q Değeri
Cilt
16
Sayı
32
