Yazar "Yaman, Ali" seçeneğine göre listele
Listeleniyor 1 - 13 / 13
Sayfa Başına Sonuç
Sıralama seçenekleri
Öğe Alevilikte Ocak kavramı: Anlam ve tarihsel arka plan(2011) Yaman, AliBilindiği üzere ocak kavramı tarihsel ve sosyolojik olarak Türk halk inançlarında büyük yer tutmaktadır. Ocak, aile kurumu ile eşdeğer tutulmakta bu anlamda da çok yaygın bir kullanım alanı bulunmaktadır. Bu anlamda sözlükler, ocak kavramına ilişkin çok fazla veri sunmaktadır. Dede ailelerine dayanan Ocak örgütlenmesi Alevilik’in temel kurumlarındandır. Onların toplumsal rolleri sadece dinsel alanla sınırlı olmayıp başka alanları da içine almaktaydı. Ocak üyeleri yani Dedeler, sosyal hiyerarşinin en üst noktasında bulunurlardı. Dedelerin sahip oldukları yetkiler ve yaptırım güçleri cemaatin sosyal düzenini sağlayan çok etkili bir güç olmuştur. Alevi Dedeleri, Türkiye’nin çeşitli yerlerinde bulunan ocaklara bağlıdırlar. Bundan dolayı kendilerine Ocakzâde de denilir. Ocakzâde dedelerin Peygamber soyundan geldikleri yani evlad-ı resul oldukları kabul edilir ve bu nedenle “seyyid” adı ile de anılırlar. Dede ailelerinde bu durumu kanıtlamak üzere belli dergahların ve Nakibül Eşraflar’ın onaylarını taşıyan belgeler, yani şecereler, bulunur. Dedelerin çoğu “gezici”dirler, bir başka deyişle belli zamanlarda kendilerine bağlı yerlerdeki taliplerini ziyaret ederek, dinsel törenler düzenler, topluluğu bilgilendirir ve anlaşmazlıkları giderirler. Ocakzâde dedeler arasında “El ele el Hakk’a” şeklinde de ifade edilebilen, “Mürşid-Pir-Rehber” şeklinde bir görev bölümüne gidildiği de bilinmektedir. Taliplerin hizmetlerini görmek üzere ocak mensubu dedeler böyle bir iç hiyerarşik düzen oluşturmuşlardır. Yüzyıllardır dilden dile dolaşan menkıbeler ve şecerelere göre Ağuiçen, Sarı Saltık, Hıdır Abdal, Baba Mansur, Hubyar Sultan, Şah İbrahim Velî gibi Dede ocaklarına adlarını veren şahsiyetlerin bu konumları Soy, Keramet, ve Hizmet olarak özetlenebilecek özelliklere dayanmaktadır. Bu makalede öncelikle eski Türk topluluklarında ocak olgusunun yeri ve önemi üzerinde durularak, daha sonra ise ayrıntılı şekilde etimolojik boyutu, Alevilik-Bektaşilik literatüründeki yeri, tarihsel ve sosyolojik boyutları genel olarak incelenmeye çalışılacaktır.Öğe Öğe THE CONCEPT OF OCAK AND INSTITUTION IN ALEVISM: MEANING AND HISTORICAL BACKGROUND(Gazi Univ, Turk Kulturu Ve Haci Bektas Veli, 2011) Yaman, AliThe concept of Ocak has a very important place historically as well as sociologically in Turkish folk beliefs. Since Ocak is considered equal to family as a term, it has a wide range of usage in Turkish language. Ocak organization which is based on Dede families is one of the basic institutions of Alevism. Their social roles are not just confined to the religious domain, but also include other ones. Ocak members (Dedes) are at the top of the social hierarchy. Their authority and power of sanction over the community have been effective means for maintaining social order. Alevi Dedes are affiliated to the ocaks of various cities of Turkey. That is why they are also entitled with the term Ocakzade. The Ocakzade Dedes are assumed to be descendants of the Prophet (Evlad-1 Resul), and are accordingly called seyyid. In order to prove that, there are documents (genealogies) that holds confirmation of certain lodges and Nakibul Esraf (chief of the descendants of the Prophet). Most of the dedes are travelling, in other words they periodically visit their disciples to perform ceremonies, inform the community, and resolve the disagreements between them. It is also known that there is a division of labour among the Ocakzade Dedes like mursid-pir-rehber, which can also be expressed with the principle El ele el Hakk'a. Dedes, belonging to ocaks, create such an internal hierarchical order to serve the disciples. According to the epics and genealogies, the positions of personalities, who gave their names to ocaks such as Aguicen, Sari Saltik, Hidir Abdal, Baba Mansur, Hubyar Sultan, Sah Ibrahim Veli, are based on some characteristics about their ancestry, miracles, and services. This article, firstly, analyzes the status and the importance of the concept of Ocak in historical Turkish societies. Then it focuses on the etymology of the term and its place in Alevi-Bektashi literature and it concludes with exploring historical and sociological dimensions of the concept in Alevism-Bektashism.Öğe The concept of ocak and institution in alevism: Meaning and historical background(Ankara Haci Bayram Veli University, 2011) Yaman, AliThe concept of Ocak has a very important place historically as well as sociologically in Turkish folk beliefs. Since Ocak is considered equal to family as a term, it has a wide range of usage in Turkish language. Ocak organization which is based on Dede families is one of the basic institutions of Alevism. Their social roles are not just confined to the religious domain, but also include other ones. Ocak members (Dedes) are at the top of the social hierarchy. Their authority and power of sanction over the community have been effective means for maintaining social order. Alevi Dedes are affiliated to the ocaks of various cities of Turkey. That is why they are also entitled with the term Ocakzâde. The Ocakzâde Dedes are assumed to be descendants of the Prophet (Evlad-i Resul), and are accordingly called "seyyid." In order to prove that, there are documents (genealogies) that holds confirmation of certain lodges and Nakibül Eşraf (chief of the descendants of the Prophet). Most of the dedes are travelling, in other words they periodically visit their disciples to perform ceremonies, inform the community, and resolve the disagreements between them. It is also known that there is a division of labour among the Ocakzâde Dedes like mürşid-pir-rehber, which can also be expressed with the principle "El ele el Hakk'a." Dedes, belonging to ocaks, create such an internal hierarchical order to serve the disciples. According to the epics and genealogies, the positions of personalities, who gave their names to ocaks such as A?uiçen, Sari Saltik, Hidir Abdal, Baba Mansur, Hubyar Sultan, Şah Ibrahim Velî, are based on some characteristics about their ancestry, miracles, and services. This article, firstly, analyzes the status and the importance of the concept of Ocak in historical Turkish societies. Then it focuses on the etymology of the term and its place in Alevi- Bektashi literature and it concludes with exploring historical and sociological dimensions of the concept in Alevism-Bektashism.Öğe CREATING COHESION FROM DIVERSITY THROUGH MOBILIZATION: LOCATING THE PLACE OF ALEVI FEDERATIONS IN ALEVI COLLECTIVE IDENTITY IN EUROPE(2016) Yaman, Ali; Dönmez, Rasim ÖzgürBu çalışma Avrupa Alevi Federasyonu üyeleri ile yarı yapılandırılmış mülakatlara dayanarak Avrupa Alevi Federasyonlarının Avrupa'daki farklı etnik ve politik yapılanmalar sonucunda bölünmüş Alevileri ne dereceye kadar politik ve sosyal uyum içine sokmayı başarabildiğini analiz edecektir. Aynı zamanda çalışma Federasyon üyelerinin söylemlerini merkez alarak AABF'nin diasporada Alevi kollektif kimliğini ne dereceye kadar sağladığını analiz etmeye çalışacaktır. Çalışma Lyon, Basel, Viyana, Berlin, Hamburg, Münih, Frankfurt ve Köln'deki 52 federasyon üyesi ve 30 dernekle yarı yapılandırılmış ve odak grup çalışmalarına dayanarak ve araştırmacıların 10 senelik gözlemine dayanarak yapılmıştır. Araştırma Avrupa'da, diasporada Alevi kollektif kimliğinin oluşmasında ve mobilizasyonunda AABF'nin ne dereceye kadar bunu başarabildiğini analiz edecektir. Bu bağlamda mülakatlar 3 soruya odaklanmıştır: Avrupa'da Benedict Anderson'un deyimiyle Alevi \"hayali cemaatini\" oluşturan etmenler nelerdir? İkinci olarak Alevi sosyal hareketi içinde politik ve sosyal bir uyum var mıdır? Son olarak Alevi kollektif kimliğini oluşturan Alevi sosyal hareketinin içinde sosyal ve politik uyumu engelleyen etmenler nelerdir?Öğe Creating cohesion from diversity through mobilization: Locating the place of Alevi federations in Alevi collective identity in Europe(2016) Yaman, Ali; Dönmez, Rasim ÖzgürThis article evaluates the narratives of Alevi federation members, ranging from high officials to ordinary members, in order to analyze to what extent and how Alevi federations in Europe create social and political cohesion from the highly diversified structure of Alevi community in terms of ethnic, ideological, and political differences. In other words, the study analyses to what degree the Alevi federations are embedded in particular social movements and in general what comprises the Alevi Collective identity. The other aim of the study is to understand to what extent the federations ensure political mobilization for regenerating the Alevi collective identity in diaspora. Based on field research including semi-structured interviews and focus group studies with 30 Alevi associations, more concretely 52 members of the federations - Alevi Federation-located Lyon in France, Basel in Switzerland, Vienna in Austria, Berlin, Hamburg, Munich, Frankfurt and Koln in Germany - and 10 years of observations in the AABF of the authors of the study, this research sheds light on the efforts of Alevi collective identity construction efforts in diaspora through mobilization by Alevi Federations in Europe. The study tries to understand whether these organizations ensure social and political cohesion through the highly diversified structure of group between May 30, 2014 to July 28, 2014. Hence, the interviews focus on three cardinal questions: what are the elements that form the Alevi "imagined community" in diaspora; to what extend there is social and political cohesion both in Alevi Social movement identity and collective identity; what are the obstacles in creating social and political cohesion in Alevi social movement in diaspora?Öğe Geçmişten günümüze Alevi ocaklarında değişime dair sosyo-antropolojik gözlemler(2012) Yaman, AliBu makalede Aleviliğin temel kurumlarından olan ve ocaklar şeklinde işleyen Dedelik Kurumu’nun kentleşme ile birlikte yaşadığı sosyo-antropolojik dönüşüm incelenmeye çalışılacaktır. Aleviliğin geleneksel kurumlarından Dedelik Kurumu, zamanla geçmişteki etkisini yitirmiş, toplumsal planda ortaya çıkan bu boşluk nedeniyle, bu kurumun önemli işlevleri yeni kurumlar tarafından yerine getirilir olmuştur. Gerek bizim alan araştırmalarımızda gerekse bu konuda yapılan diğer çalışmalarda bu değişimin, hayatın her alanına yansıyan pek çok etkilerinin bulunduğu görülmektedir. Bugün Türkiye ve Avrupa’nın kentlerinde Alevilik, büyük ölçüde dernek ve vakıflarca yönetilen Cemevi, Alevi Kültür Merkezi gibi adlar altında varlığını sürdürmektedir. Bugün artık açıktır ki ocaklar da dahil eski dönemdeki otorite sahibi kurumlar el değiştirmiştir. Kentleşmenin ortaya çıkardığı sosyo-ekonomik dönüşüm, Alevilik üzerinde de önemli etkilerde bulunmuştur. Bunu anlamak için Dedelik Kurumunun geçmişteki konumu ile bugünkü konumunun detaylı bir şekilde karşılaştırılması zorunludur. Yeni toplumsal ortamda yeni dede tipolojileri ortaya çıktığı gibi, gerek nitelikler gerekse işlevler büyük ölçüde farklılaşmıştır. Dedelik Kurumunun geleneksel işlevlerinin ve niteliklerinin bir bölümü yeni koşullar ve toplumun yeni gereksinimleri doğrultusunda ya zamanla yok olmuş ya da dönüşerek yaşamayı sürdürmüştür. Bugün bu değişim süreci hâlâ devam etmektedir.Öğe THE SECTIONS FROM THE HISTORY OF TURKISH CULTURE AS TO THE RELIGION AND ATEISM IN AZERBAIJAN INDURING THE PERIOD OF SOVIET(Gazi Univ, Turk Kulturu Ve Haci Bektas Veli, 2011) Yaman, AliThe place of ateism policies during the Soviet Union against religion in the history of Turkish culture has not been researched in the academic field. As we know that the Soviet ideology saw the ateism applications as political exist&lack. The fact that in the Soviet Union the applications in Azerbaijan need to be seen as a part of general plan. From politics to economy, law to culture and art all live is set on Moscow and that, in all republics and Soviet block is checked in the control of Kommunisticheskaia Partiia Sovetskogo Soiuza. In Azerbaijan like in other Soviet republics use to purpose of industrial fluctuation many hunts and propogand departmans' in addition many issue is draw attention. We see this in Azerbaijan performs ateism issues and other ateism fluctuation other Soviet republics have some content, same purpose. The works such as poetry, saga etc. among public literature are used to corroborate the ateism publishes in Azerbaijan. Also, there is a common publicity that shows bad the place of women in Islam and shows the making women independence in Soviet period in a good way From the mideval age to now, it is the question that the famous people such as from Nizami Gencevi to Imadeddin Nesimi and Fuzuli M. F. Ahundov are used to corroborate the ateism. In the end, during the Soviet period in Azerbaijan ateism works are given importance and multi dimension works were implemented. This situation with the comprehensive ateism of literature easily seems being in azerbaijan now.Öğe The sections from the history of Turkish culture as to the religion and ateism in Azerbaijan induring the period of Soviet(Ankara Haci Bayram Veli University, 2011) Yaman, AliThe place of ateism policies during the Soviet Union against religion in the history of Turkish culture has not been researched in the academic field. As we know that the Soviet ideology saw the ateism applications as political exist&lack. The fact that in the Soviet Union the applications in Azerbaijan need to be seen as a part of general plan. From politics to economy, law to culture and art all live is set on Moscow and that, in all republics and Soviet block is checked in the control of Kommunisticheskaia Partiia Sovetskogo Soiuza. In Azerbaijan like in other Soviet republics use to purpose of industrial fluctuation many hunts and propogand departmans' in addition many issue is draw attention. We see this in Azerbaijan performs ateism issues and other ateism fluctuation other Soviet republics have some content, same purpose. The works such as poetry, saga etc. among public literature are used to corroborate the ateism publishes in Azerbaijan. Also, there is a common publicity that shows bad the place of women in Islam and shows the making women independence in Soviet period in a good way From the mideval age to now, it is the question that the famous people such as from Nizami Gencevî to İmadeddin Nesimî and Fuzulî M. F. Ahundov are used to corroborate the ateism. In the end, during the Soviet period in Azerbaijan ateism works are given importance and multi dimension works were implemented. This situation with the comprehensive ateism of literature easily seems being in azerbaijan now.Öğe SOCIO-ANTHROPOLOGICAL OBSERVATIONS ABOUT THE CHANGE IN ALEWI OCAKS FROM PAST TO PRESENT(Gazi Univ, Turk Kulturu Ve Haci Bektas Veli, 2012) Yaman, AliThis article deals with Dede institution, which functions as Ocaks, one of the basic institutions of Alewism, and the socio-anthropological change of such an institution along with urbanization. The traditional Dede instution has lost its impact during the time and filling such a gape in society necessitates a new instutions which has begun to carry out the important tasks of this instutuion especially in urban centers. Both our field researches and other studies on this topic reflect that the change almost affects every part of lives among Alewis, in essence. Today Alewism in Turkey and the urban centers around Europe exists in the places of Cemevi and Cultural Centers that are widely run by foundations. Now it is apparent that the old intuitions including Ocaks have been transformed into other hands, whereas they had an ultimate power in the past. The socio-economical transformation caused by urbanization has also caused significant effects in the lives of Alewis. It is necessary to compare the status of Dede institution in the past and the present in details in order to understand this situation better. There have been great differences with the new qualifications and functions of practices as new Dede typologies have emerged in the new social order. Several of traditional qualifications and functions of Dede institution have either disappeared with time or have continued with various changes along with the new conditions and new needs of the society. The changes today have still been continuing.Öğe Socio-anthropological observations about the change in Alewi Ocaks from past to present(Ankara Haci Bayram Veli University, 2012) Yaman, AliThis article deals with Dede institution, which functions as Ocaks, one of the basic institutions of Alewism, and the socio-anthropological change of such an institution along with urbanization. The traditional Dede instution has lost its impact during the time and filling such a gape in society necessitates a new instutions which has begun to carry out the important tasks of this instutuion especially in urban centers. Both our field researches and other studies on this topic reflect that the change almost affects every part of lives among Alewis, in essence. Today Alewism in Turkey and the urban centers around Europe exists in the places of Cemevi and Cultural Centers that are widely run by foundations. Now it is apparent that the old intuitions including Ocaks have been transformed into other hands, whereas they had an ultimate power in the past. The socio-economical transformation caused by urbanization has also caused significant effects in the lives of Alewis. It is necessary to compare the status of Dede institution in the past and the present in details in order to understand this situation better. There have been great differences with the new qualifications and functions of practices as new Dede typologies have emerged in the new social order. Several of traditional qualifications and functions of Dede institution have either disappeared with time or have continued with various changes along with the new conditions and new needs of the society. The changes today have still been continuing.Öğe Sovyet sonrası dönemde Orta Asya'da din ve siyaset üzerine genel bir değerlendirme(2008) Yaman, Aliİslâm’ın Orta Asya’da yayılması sonrasında Orta Asya’da bulunan Türk topluluklar tarafından benimsendiği görülmektedir. Zaman içerisinde bölgede hüküm süren çeşitli Türk siyasi yapılanmalarının 1900’lü yıllara gelindiğinde sona erdiği bilinmektedir. Sırasıyla Buhara, Hive ve Hokand Hanlıkları’nın, Rus Çarlığı tarafından ele geçirilmesiyle birlikte bölge Çarlık yönetiminin bir nüfuz ve sömürge alanına dönüştürülmüştür. 1917 Ekim Devrimi sonrasında ise bölgenin egemenliği Sovyetler Birliği’nin eline geçmiştir. Sovyetler Birliği’nin dağılması ve bunu izleyen yeni sosyo-ekonomik ve siyasal gelişmelerin Orta Asya bakımından da önemli etkileri olduğu açıktır. Sovyet döneminde uygulanan din karşıtı ve ateizmi esas alan politikalara rağmen, din halk katında yaşamaya devam etmiştir. Resmi baskıya uğrayan bastırılmış dinsel duygular, Orta Asya devletlerinin bağımsız olmasıyla birlikte, birden ortaya çıkmıştır. Bu serbesti ortamında halkın yoğun bir şekilde dinsel değerlere yöneldiği, dinsel merkezlere büyük ilgi gösterdiği, restore edilen ve yaptırılan ibadethane sayılarında büyük artış dikkati çekmektedir. Halkın dinsel ve kültürel alana yönelik bu yoğun ilgisi karşısında ülke dışından gerek resmî düzeyde gerekse gayrıresmî düzeyde, dinî konularda faaliyet göstermek üzere çeşitli aktörlerin ortaya çıktığı görülmektedir. İlk başlarda Orta Asya ülkeleri siyasi otoritelerinin pek ilgilenmediği din konusunda, var olan serbesti ortamında giderek etkinlikleri artan dinî grupların ortaya çıkması ve hatta bunların arasında rejim karşıtı olanların da bulunması dikkatleri din konusu üzerine çevirmiştir. Orta Asya devletleri ilk başlarda pek dikkat göstermediği dinî alan ve gelişmelerle ilgili özellikle 11 Eylül saldırıları sonrasında çok daha fazla ilgilenmeye başlamış, dinî alanı düzenleme ve denetim yönünde farklı yolların izlendiği gözlemlenmiştir. Konunun kapsamı nedeniyle burada sadece Sovyet öncesi ve sonrası dönemde Orta Asya’da din-siyaset ilişkisine dair, genel bir değerlendirme yapılacaktır.Öğe Türk kültür tarihinden kesitler: Sovyet döneminde Azerbaycan’da din ve ateizme dair(2011) Yaman, AliSovyetler Birliği döneminde uygulanan din karşıtı ateizm politikalarının Türk kültür tarihi içerisindeki yeri akademik alanda yeterince incelenmiş değildir. Bilindiği üzere Sovyet ideolojisi dine karşı ateizm uygulamalarını bir siyasî varlık-yokluk meselesi olarak görmüş ve bu politikaları ısrarla sürdürmüştür. Sovyet dönemi Azerbaycan’daki uygulamaları esas olarak bütün Sovyet coğrafyasında uygulanan genel bir planın parçası olarak görmek gerekmektedir. Siyasetten ekonomiye, hukuktan kültüre ve sanata bütün hayat Moskova merkezli düzenlenmekte ve bütün cumhuriyetlerde ve Sovyet blokunda yer alan diğer cumhuriyetlerde en küçük coğrafi birime kadar Sovyetler Birliği Komünist Partisi’nin kontrolünde uygulanma durumu denetlenmektedir. Diğer Sovyet cumhuriyetlerinde olduğu gibi Azerbaycan’da da faaliyet göstermek üzere kurulan çeşitli araştırma ve propaganda kurumlarının yanı sıra çok sayıda yayın dikkat çekmektedir. Azerbaycan’da gerçekleştirilen ateizm yayınları ve diğer ateizm faaliyetlerinin de diğer Sovyet cumhuriyetleri ile aynı içerik ve amaçları güttüğü görülmektedir. Azerbaycan’da da halk edebiyatından özellikle seçilen dine eleştirel yaklaşan şiir, destan vb. ürünlerin ateizm politikalarını desteklemek üzere kullanılmaktadır. Yine ateizm faaliyetlerinde gençlerle ilgili faaliyetlere büyük önem verildiği, İslam’da kadının yerini olumsuzlaştırırken, Sovyet döneminde kadının özgürleştirildiği şeklinde bir propaganda işlenmektedir. Ortaçağ’dan günümüze Azerbaycan tarihindeki Nizami Gencevî, İmadeddin Nesimî ve Fuzulî’den M. F. Ahundov gibi tanınmış şahsiyetlerin ateizmi desteklemek için kullanılması söz konusudur. Sonuç olarak ateizm faaliyetlerine Sovyet döneminde Azerbaycan’da büyük önem verilmiş ve çok boyutlu çalışmalar yürütülmüştür. Bu durum bugün Azerbaycan’da varolan kapsamlı ateizm literatürünün varlığı ile de açıkça görülmektedir.
