Sosyal bilgiler dersinde programlandırılmış (dizgeli) öğretimin erişiye, kalıcılığa ve derse karşı tutuma etkisi

m ÖZET SOSYAL BİLGİLER DERSİNDE PROGRAMLANDIRILMIŞ (DİZGELİ) ÖĞRETİMİN ÖĞRENCİLERİN ERİŞİSİNE, DERSE KARŞI TUTUMLARINA VE KALICILIĞA ETKİSİ Mehmet KOÇAK Yüksek Lisans Tezi Sosyal Bilgiler Öğretmenliği Anabilim Dalı Tez Danışmam: Yard.Doc. Dr. Oğuz KANTÜRER Ortak Tez Danışmanı : Yard. Doç. Dr. Serap EMİR Aralık 2004, 172 + xiii sayfa Bu çalışmanın amacı, İlköğretim 6. sımf Sosyal Bilgiler dersi "Coğrafya ve Dünyamız" ünitesinde Programlandırılmış (Dizgeli) Öğretimin erişiye, kalıcılığa ve derse karşı tutuma etkisinin belirlemektir. Deneysel olarak yapılan bu araştırma, Bolu ili Merkez İlköğretim Okullarından Kültür İlköğretim Okulundan deney grubu (6/C sınıfı - 32 öğrenci) ve kontrol grubu (6/B sınıfı - 35 öğrenci) seçilerek toplan 67 öğrenciye uygulanmıştır. Deney ve kontrol grubu oluşturulurken; öğrencilerin cinsiyetleri, sayılan, grupların 5. sımf geçme notlarının ortalamaları, grupların beşinci sımf Sosyal Bilgiler dersi yıl sonu not ortalamaları ve ön test sonuçlarına göre denklik sağlanmıştır. Araştırmada "Coğrafya ve Dünyamız" ünitesi, deney grubunda Programlandırılmış (Dizgeli) Öğretim ile işlenirken, kontrol grubunda ise tek yönlü iletişimin egemen olduğu öğretmen merkezli, genellikle anlatım yönteminin kullanıldığı geleneksel öğretim yapılmıştır. Araştırmada verileri toplamak amacıyla ünite ile ilgili olarak hazırlanan 7 bilgi, 8 kavrama, 5 uygulama, 10 sentez düzeyinde olmak üzere toplam 37 soruluk veri toplama aracı öğretimin başında ve sonunda deneklere uygulanmıştır. Kalıcılığı ölçmek için aynı test uygulama bittikten 21 gün sonra tekrar uygulanmıştır. VerilerIV ortalama, standart sapma ve t-testi gibi istatistiksel yöntemler kullanılarak çözümlenmiştir. Araştırmada ulaşılan sonuçlar şöyle özetlenebilir: 1. Sosyal Bilgiler dersinde Programlandırılmış (Dizgeli) öğretim yapılan grubun bilgi düzeyi erişi ve kalıcılık ile geleneksel öğretimin yapıldığı grubun bilgi düzeyi erişi ve kalıcılık ortalama puanlan arasında deney grubunun lehine anlamlı bir fark vardır. 2. Sosyal Bilgiler dersinde Programlandırılmış (Dizgeli) öğretim yapılan grubun kavrama düzeyi erişi ve kalıcılık ile geleneksel öğretimin yapıldığı grubun kavrama düzeyi erişi ve kalıcılık ortalama puanlan arasında deney grubunun lehine anlamlı bir fark vardır. 3. Sosyal Bilgiler dersinde Programlandınlmış (Dizgeli) öğretim yapılan uygulama düzeyi erişi ve kalıcılık ile geleneksel öğretimin yapıldığı grubunun uygulama düzeyi erişi ve kalıcılık ortalama puanlan arasında deney grubunun lehine anlamlı bir fark vardır. 4. Sosyal Bilgiler dersinde Programlandınlmış (Dizgeli) öğretim yapılan grubun sentez düzeyi erişi ve kalıcılık ile geleneksel öğretimin yapıldığı grubun sentez düzeyi erişi ve kalıcılık ortalama arasında deney grubunun lehine anlamlı bir fark vardır. 5. Sosyal Bilgiler dersinde Programlandınlmış (Dizgeli) öğretim yapılan grubun toplam erişi ve kalıcılık ile geleneksel öğretimin yapıldığı grubun toplam erişi ve kalıcılık ortalama puanlan arasında deney grubunun lehine anlamlı bir fark vardır. 6. Sosyal Bilgiler dersinde Programlandınlmış (Dizgeli) öğretim yapılan tutum ortalama puanı ile geleneksel öğretimin yapıldığı grubun tutum ortalama puanı arasında deney grubunun lehine anlamlı bir fark bulunmuştur. Anahtar Kelimeler: Programlandrnlmış Öğretim, Coğrafya, Geleneksel Öğretim, Sosyal Bilgiler Eğitimi, Coğrafya öğretimi

ABSTRACT THE EFFECTS OF PROGRAMMED EDUCATION ON RETENTION AND STUDENTS' ATTITUDE TOWARDS THE IN THE COURSE AND EFFECTIVENESS OF SOCIAL SCIENCE Mehmet KOÇAK Master Thesis for Social Science Teaching Advisors: Prof. Dr. Oğuz KANTÜRER Assistant Prof. Dr. Serap EMÎR December 2004, 172+ xiii pages The aim of this study is to determine the effects of programmed education method on achievement, retention and students' attitudes towards the lesson in the unit of "Geography and our world" in the course of Social Science at the 6th grade of elementary school. This research based on experimental data has been carried out in Kültür Elementary school in the city centre of Bolu District with totally 67 elementary school students consisting of (Class C - n= 32 students) as the first experimental group and (Class B - n= 35 students) as the control group. Control and experimental groups were arranged in a way to distribute students evenly according to total number of students, their genders, the means of passing scores of the 5th grade, the means of scores of the groups in Social Science lesson at the 5th grade and their pre test scores. The unit of "Geography and our world" covered in the experimental group according to the principles of programmed education whereas the same unit was covered with the traditional methods in the control group, that are the more teacher-centered and usually delivered in lecturing where one way of communication prevails. The total of 37 questions were asked to subjects at the beginning and end of the experiment related to the covered unit in order to collect data for the study inVI carrying numbers; namely 7 questions from knowledge level, 8 questions from comprehension level 5 questions from application level, and 10 questions from synthesis level. The same test was re-administrated 21 days after the completion of the test in order to measure the retention effect. Several descriptive statistics were calculated including mean scores, standard deviations, t-test. The result of the study can be summarized as follows: 1. There was a significant difference between the experimental group, in which the course was administrated in the programmed education method, and the control group, in which the course was administrated with the traditional learning method, with respect to their level of knowledge and their scores of achievement and retention in favor of the experimental group in the course of Social Science. 2. There was a significant difference between the experimental group, in which the course was administrated in the programmed education method, and the control group, in which the course was administrated with the traditional learning method, with respect to their level of comprehension and their scores of achievement and retention in favor of the experimental group in the course of Social Science. 3. There was a significant difference between the experimental group, in which the course was administrated in the programmed education method, and the control group, in which the course was administrated with the traditional learning method, with respect to their level of application and their scores of achievement and retention in favor of the experimental group in the course of Social Science. 4. There was a significant difference between the experimental group, in which the course was administrated in the programmed education method, and the control group, in which the course was administrated with the traditional learning method, with respect to their level of synthesis and their scores of achievement and retention in favor of the experimental group in the course of Social Science. 5. There was a significant difference between the experimental group, in which the course was administrated in the programmed educationvıı method, and the control group, in which the course was administrated with the traditional learning method, with respect to cumulative total of pre-test and post-test scores and their scores of achievement and retention in favor of the experimental group in the course of social Science. 6. There was a significant difference between the experimental group, in which the course was administrated in the programmed education method, and the control group, in which the course was administrated with the traditional learning method, with respect to means of attitude scores in favor of the experimental group in the course of Social Science. Key words: Programmed Education, Traditional Teaching, Social Science Teaching, Geography Teaching