İlköğretim okullarında görevli yöneticilerin ve öğretmenlerin örgütsel değerlere ilişkin algıları ile kişisel değerleri arasındaki uyum düzeyleri

Bu çalışmanın amacı, 2002-2003 öğretim yılı itibariyle Erzincan ili merkez ilköğretim okullarında görev yapan yönetici ve öğretmenlerin örgütsel değerlere ilişkin algılan ile kişisel değerleri arasındaki uyum düzeylerini belirlemektir. Betimsel nitelik taşıyan araştırmanın evrenini, Erzincan ili merkez ilköğretim okullarında görevli yöneticiler ve öğretmenler oluşturmaktadır. McDonald ve Gandz'm geliştirmiş oldukları 24 değer boyutunun kullanıldığı araştırmada, öncelik sırasına koyma yöntemi sonucu elde edilen veriler; medyan, Mann- Whitney U Testi, Kruskall Wallis H Testi ve Spearman Sıra Farkları korelasyon yöntemleri kullanılarak analiz edilmiştir. Araştırma sonuçlarına göre, yönetici ve öğretmenlerin açık görüşlülük, açıklık, adil olmak, ahlaki tutarlılık, denemeye açıklık, düzenlilik, formallik, itaat, sosyal eşitlik, tedbirlilik ve yaratıcılık örgütsel değerlerine ilişkin algılan arasında 0.05 düzeyinde anlamlı fark bulunmuştur. Açık görüşlülük, açıklık, adil olmak, ahlaki tutarlılık, sosyal eşitlik ve yaratıcılık değerlerine ilişkin yönetici algılarının öğretmen algılamadan; denemeye açıklık, düzenlilik, formallik, itaat, tedbirlilik değerlerine ilişkin öğretmen algılarının yönetici algılarından daha yüksek düzeyde olduğu saptanmıştır. Yönetici ve öğretmenlerin adil olmak, düşüncelilik, itaat ve neşe değer boyutlarına ilişkin kişisel tercihleri arasında 0.01 düzeyinde anlamlı fark bulunmuştur. Yöneticilerin öğretmenlere göre itaat değerini; öğretmenlerin de yöneticilere göre düşüncelilik ve neşe değerlerini daha öncelikli olarak tercih ettikleri belirlenmiştir. Yöneticilerin örgütsel değerlere ilişkin algıları ile kişisel değerleri arasında açık görüşlülük, açıklık, adil olmak, ahlaki tutarlılık, bağışlayıcı olmak, denemeye açıklık, düşüncelilik, düzenlilik, formallik, gayret, gelişme, girişim, hırslılık, itaat, mantık, neşe, nezaket, otonomi, sosyal eşitlik, tedbirlilik, uyum sağlamak ve yaratıcılık değer boyutlarına ilişkin uyum bulunmuştur. Yöneticilerin örgütsel değerlere ilişkin algılan ile kişisel değerleri arasında; ekonomi ve işbirliği değer boyutlarına ilişkin uyumsuzluk tespit edilmiştir. Öğretmenlerin örgütsel değerlere ilişkin algılan ile kişisel değerleri arasında açık görüşlülük, açıklık, adil olmak, ahlaki tutarlılık, bağışlayıcı olmak, denemeye açıklık, düşüncelilik, düzenlilik, ekonomi, gayret, gelişme, girişim, hırslılık, işbirliği, mantık, neşe, nezaket, otonomi, sosyal eşitlik, tedbirlilik, uyum sağlamak ve yaratıcılık değer boyutlarına ilişkin uyum bulunmuştur. Öğretmenlerin örgütsel değerlere ilişkin algılan ile kişisel değerleri arasında; formallik ve itaat değer boyutlarına ilişkin uyumsuzluk tespit edilmiştir.Anahtar Kelimeler: Değerler, Kişisel Değerler, Örgütsel Değerler, Kişi-Örgüt Değer Uyumu

The purpose of this study is to determine the levels of congruence between the personal values and the perceptions related to the organizational values of principals and teachers working at central primary schools in respect to the educational term of 2002-2003 in Erzincan. The population of this descriptive research includes the principals and teachers working at central primary schools in Erzincan. In the research, in which 24 value dimensions were used developed by McDonald and Gandz, the data found as a result of rank order method, were analyzed by using Median, Mann- Whitney U Test, Kruskal Wallis H Test and Spearman Correlation Methods. According to the result of this research, significant difference at the level of 0.05 was found between the perceptions related to creativity, cautiousness, social equality, obedience, formality, orderliness, experimentation, moral integrity, fairness, openness, broad-mindedness organizational values of the teachers and the principals. It was found that the values of creativity, social equality, moral integrity, fairness, openness and broad-mindedness related to principals' perceptions were higher than teachers' perceptions and teachers' perceptions related to the values experimentation, orderliness, formality obedience and cautiousness were higher than principals' perceptions. Significant difference was found at the level of the 0.01 between personal preference related to teachers' and principals' value dimensions of humor, obedience, consideration and fairness. It was found that the principals prefer the value of obedince as a priority more than the teachers do, and the teachers prefer the values of humor and consideration as a priority more than the principals do. Congruence was found between personal values and the perceptions related to organizational values of principals in relation to value dimensions of creativity, adaptability, cautiousness, social equality, autonomy, courtesy, humor, logic, obedience, aggressiveness, initiative, development, diligence, formality, orderliness, consideration, experimentation, forgiveness, moral integrity, fairness, openness, broad-mindedness. Incongruence was found between personal values and the perceptions related to organizational values of principals in relation to value dimensions of cooperation and economy. Congruence was found between personal values and the perceptions related to organizational values of teachers in relation to value dimensions of creativity, adaptability, cautiousness, social equality, autonomy, courtesy, humor, logic, cooperation, aggressiveness, initiative, development, diligence, economy, orderliness, consideration, experimentation, forgiveness, moral integrity, fairness, openness, broad-mindedness. Incongruence was found between personal values and the perceptions related to organizational values of teachers in relation to value dimensions of formality and obedience.Keywords: Values, Personal Values, Organizational Values, Person-Organization Value Congruence