Görsel uzaysal beceriler ile sözel ve görsel akıl yürütme ve çalışma belleği arasındaki ilişkinin incelenmesi

Bu araştırmanın amacı görsel uzaysal beceriler ile akıl yürütme ve çalışma belleği arasındaki ilişkinin incelenmesidir. Araştırmaya 33 kadın, 22 erkek olmak üzere toplam 55 üniversite öğrencisi dahil edilmiştir. Görsel akıl yürütme Wechsler Yetişkinler için Zekâ Ölçeği–III Mantık Yürütme Kareleri Alt Testi ile, sözel akıl yürütme Uzak Bağlantılar Testi ile, görsel çalışma belleği Wechsler Bellek Ölçeği–III Uzamsal Sıralama Alt Testi ile, sözel çalışma belleği Wechsler Bellek Ölçeği–III Harf Sayı Dizisi Alt Testi ile, görsel uzaysal becerilerin görselleştirme faktörü Zihinsel Döndürme Görevi ve Wechsler Yetişkinler İçin Zekâ Ölçeği–III Küplerle Desen Oluşturma Alt Testi ile, görsel uzaysal becerilerin yönelim faktörü Çizgi Yönünü Belirleme Testi ve Uzaysal Yönelim Testi ile ölçülmüş, kontrol amaçlı Burns Depresyon Ölçeği ve Beck Anksiyete Ölçeği uygulanmıştır. Cinsiyetler arası yapılan karşılaştırmalar, çalışma belleğinde erkeklerin avantajlı olduğunu gösterirken akıl yürütmede cinsiyetler arası fark bulunmamıştır. Görsel uzaysal beceri ölçümlerinde zaman sınırı olan görevlerde erkeklerin daha yüksek puan aldıkları, kadınların daha yavaş tepki sürelerine sahip oldukları gözlenmiştir. Öğrenim görülen alanlara göre yapılan karşılaştırmalar sayısal bölüm öğrencilerinin görsel akıl yürütmede daha yüksek puan aldıklarını ancak bu farkın anlamlılık seviyesine ulaşmadığını göstermektedir. Çalışma belleğinde farklılık bulunmazken görsel uzaysal becerilerde sayısal bölüm öğrencilerinin daha yüksek performans gösterdiği bulunmuştur. Görsel uzaysal becerilerle görsel akıl yürütme arasında güçlü pozitif korelasyonlar bulunurken sözel akıl yürütmeyle zayıf korelasyonlar göstermektedir. Araştırma kapsamında oluşturulan yapısal eşitlik modeline göre görsel uzaysal beceriler görsel ve sözel akıl yürütmeyi görsel ve sözel çalışma belleği üzerinden etkilemektedir. Cinsiyet, çalışma belleğini doğrudan etkilemiş, erkekler daha iyi performans göstermiştir. Depresyonun çalışma belleği üzerinden akıl yürütmeyi etkilediği ve performansın düşmesine yol açtığı bulunmuştur. Bu çalışma, görsel uzaysal beceriler, akıl yürütme ve çalışma belleği arasındaki üst düzey ilişkileri ortaya koyarak literatüre katkıda bulunmaktadır. Bulgular literatür kapsamında tartışılmış ve ilerleyen araştırmalar için öneriler sunulmuştur.

The aim of this study was to examine the relationship between visual spatial skills, reasoning and working memory. A total of 55 university students, 33 females and 22 males, were included in the study. Visual reasoning was assessed with the Wechsler Adult Intelligence Scale-III Matrix Reasoning Subtest, verbal reasoning with the Remote Associates Test, visual working memory with the Wechsler Memory Scale-III Spatial Span, and verbal working memory with the Wechsler Memory Scale-III Letter Number Sequencing Subtest, The visualization factor of visual spatial skills was measured with the Mental Rotation Task and the Wechsler Adult Intelligence Scale-III Block Design Subtest, the orientation factor of visual spatial skills was measured with the Judgment of Line Orientation Test and the Spatial Orientation Test, and the Burns Depression Scale and Beck Anxiety Scale were administered for control purposes. Comparisons between genders showed that males had an advantage in working memory, while there was no difference between genders in reasoning. In visual spatial skill measurements, it was observed that males scored higher in tasks with time limits, while females had slower reaction times. Comparisons made according to the area of study show that students in STEM scored higher in visual reasoning, but this difference did not reach significance level. While there was no difference in working memory, it was found that STEM students performed better in visual spatial skills. While there are strong positive correlations between visual spatial skills and visual reasoning, there are weak correlations with verbal reasoning. According to the structural equation model created within the scope of the research, visual spatial skills affect visual and verbal reasoning through visual and verbal working memory. Gender directly affected working memory, with males performing better. Depression was found to affect reasoning through working memory and lead to decreased performance. This study contributes to the literature by revealing high-level relationships between visual spatial skills, reasoning and working memory. The findings are discussed within the scope of the literature and suggestions for future research are presented.