Normal çocuğa sahip anne-babaların işitme engelli çocuklara yönelik tutumlarının incelenmesi

ÖZET NORMAL ÇOCU?A SAHİP ANNE - BABALARIN İŞİTME ENGELLİ ÇOCUKLARA YÖNELİK TUTUMLARININ İNCELENMESİ GÜLDEREN, Nurçin Yüksek Lisans, Özel Eğitim Bölümü Tez Danışmanı: Doç. Dr. Gönül AKÇAMETE Aralık, 1997, xııı + 91 sayfa Bu araştırmanın amacı, normal çocuğa sahip anne - babaların, işitme engelli çocuklara yönelik tutumlarını ve bu tutumlara etki eden değişkenleri belirlemektir. Araştırmanın evrenini Bolu ili Düzce ilçesi belediye sınırları içerisinde bulunan, normal sınıfta işitme engelli çocukların bulunduğu Hamidiye İlkokulu ve işitme engelliler özel eğitim sınıfının bulunduğu Atatürk İlköğretim Okulunda üçüncü, dördüncü, beşinci sınıfta çocuğu bulunan, normal çocuğa sahip 111 anne ve 104 baba oluşturmaktadır. Evrenin küçük olması nedeniyle örneklem alma yoluna gidilmemiştir. Verilerin toplanmasında Rosenbaum, Armstrong ve King, (1987) tarafından geliştirilen ve ülkemizde ilk uygulaması geçerlik ve güvenirlik çalışması Küçüker ve Kanık (1994) tarafından ger- vıçekleştirilen "Anne - Baba Tutum ölçeği" (ABTÖ) engel türü belirtilerek, normal çocuğa sahip anne - babaların işitme engelli çocuklara yönelik tutumlarını belirlemek amacıyla kullanılmıştır. İstatistiksel analizler sonucunda ABTÖ'nin kullanıma uygun, geçerli ve güvenilir bir ölçek olduğu görülmüştür. Ayrıca evreni oluşturan an ne - babaların cinsiyet, yaş, eğitim düzeyi, mesleği, sahip oldukları çocuk sayısı, işitme engelli tanıdıklarının olup olmadığı gibi değişkenleri belirlemek amacıyla bilgi formu geliştirilmiş ve ölçekle birlikte verilmiştir. Ölçek anne - babaya ayrı ayrı uygulanmıştır. Araştırmada normal çocuğa sahip anne - babaların tutumları, cinsiyetlerine, yaşlarına, eğitim düzeylerine, mesleklerine, sahip oldukları çocuk sayısına, işitme engelli tanıdıklarının olup olmadığına göre farklılaşıp farklılaşmadığı incelenmiştir. Elde edilen veriler SPSS paket programıyla analiz edilmiştir. Yapılan istatistiksel çözümlemeler sonucunda, anne - babaların yaş ve işitme engelli tanıdıklarının olup olmamasına göre tutumlarında fark bulunmuştur. Yaşları 20 - 35, 36 - 51 arasında olan anne - babaların tutumlarında anlamlı bir fark olduğu, 20 - 35 yaşındaki anne - babaların tutumlarının daha olumlu olduğu bulun muştur. İşitme engelli tanıdığı olmayan anne - babalarla, yakın çevrede / komşuda, akrabalar arasında işitme engelli tanıdığı o- lanlar arasında anlamlı fark olduğu, yakın çevrede / komşuda, ak- vıırabalar arasında işitme engelli tanıdığı olan anne - babaların tutumlarının daha olumlu olduğu bulunmuştur. Normal çocuğa sahip anne - babaların tutumlarının cinsiyetlerine, eğitim düzeylerine, mesleklerine, sahip oldukları çocuk sayılarına göre farklılaşmaya neden olmadığı görülmüştür. Anahtar Kelimeler: Tutum, Engelli Kişilere Yönelik Tutumlar, Aile, işitme Engelli Çocuklar, Kaynaştırma vııı

ABSTRACT STUDY OF ATTITUDES OF THE PARENTS WHO HAVE NORMAL CHILDREN TOWARDS THE CHILDREN WHO HAVE HEARING HANDICAPS GÜLDEREN, Nurçin Master Thesis, Department of Special Education Supervisor: Assoc. Prof. Gönül AKÇAMETE December, 1997, xiii ?+ 91 pg. The aim of this research is to determine the attitudes of the parents who have normal children toward the children who hav hearing handicaps and the variables that affect these attitudes. The research has been done concerning with 111 mothers and 104 fathers who have normal children in the third, fourth and fifth grades at Atatürk Primary Educational School where there is a private education classroom for children who have hearing handi caps and the children who have hearing handicaps in the normal class at Hamidiye Primary School in Düzce, its surroundings, Bolu. Taking sampling has not done because of the fewness of the sub jects. mIn collecting the data "The Parental Attitudes toward Children with Handicaps" (PATCH) developed by Rosenbaum, Armstrong, King (1987) and conducted its validity for the first time in our country by Küçüker and Kanık (1994), has been used to determine the attitudes of parents who have normal children toward children who have hearing handicaps. After conducting statistical analysis it is understood that "The Parental Attitudes toward Children with Handicaps" (PATCH) is a reliable measurement. An information form has been developed to determine the variables such as jobs, educational status, age, gender, number of children they have and whether these parents know acquaintances who have children with hearing handicaps, and it has been given with the measurement. The measurement has been conducted on parents sepa rately. In the research it has been studied that if the attitudes of parents who have normal children differ concerning with their gen der, ages, educational status, jobs, the number of children they have, whether they know acquaintances who have children with hearing handicaps. The obtained data have been analysed with SPSS program. After conducting statistical analysis, in the research, it has been found that there are differences on the attitudes of parents whether they have acquaintances who have children with hearing handicaps. It has been found that there is an important difference IVbetween the attitudes of parents who are 20 - 35, 36 - 51 years old and the attitudes of parents who are 20 - 35 years old are more positive. It has been found that there is an important difference between the parents whose acquaintances have not children with hearing handicaps and the parents whose acquaintances have children with hearing handicaps in their neighbours, relatives and the attitudes of parents whose relatives, neighbours have children with hearing handicaps is more positive. It has been understood that the attitudes of parents who have normal children do not cause changes concerning with their gender, educational status, jobs, number of children they have. Key Words: Attitudes, Attitudes towards disabled people, Children with hearing handicaps, Mainstreaming.