Tarımda kapitalist gelişim sürecinin Türkiye tarımsal yapılarına ve dış ticaretine etkisi

1980'li yıllardan itibaren neo-liberal politikaların uygulanmaya başlanmasıyla beraber Türkiye tarımı çok farklı bir konjonktüre girmiştir. Bu süreçte tarım piyasalarında yaşanan hızlı liberalizasyon, uluslararası ekonomi-politik ilişkilerin yeniden düzenlenmesine, Türkiye tarımsal üretiminin ve dış ticaretinin bu yenidünya düzeni içindeki konumunun yeniden yapılanmasına neden olmuştur. Bu değişim tüm azgelişmiş ülkelerde de aynı dinamizim için de gerçekleşmiştir. Bu değişimin kaynağı ise lokal politikalardaki benzerliklerden ziyade, kapitalizmin gelişimin ve onun bir dünya-sistemi olarak tüm ekonomik yapıları dönüştürdüğü uluslararası bir sürecin sonucudur. Bu bağlamda, çalışmanın temel amacı, tarımda kapitalist gelişim sürecinin, Türkiye tarımsal yapılarına ve tarımsal dış ticaretine etkisinin ortaya konulması ve incelenmesidir. Ancak böyle bir incelemeye girişmeden önce, ilk olarak kapitalist bir sistemin ortaya çıkışının ve tarımda kapitalist gelişim sürecinin irdelenmesi ikinci olarak da küreselleşen kapitalizm çerçevesinde tarım ticaretinin serbestleşmesi ile sermayenin dünya genelinde tarımsal üretim sistemlerine girişi ve böylece tarımın finans sistemlerine eklemlenmesinin hem azgelişmiş hem de gelişmiş ülkelerin tarımsal yapılarında ortaya çıkardığı değişimler analiz edilecektir. Tüm bu analizler içinde dünya ticaret politikalarında yapısal dönüşümü ve tarımsal ticaretin serbestleşmesini garantileyen, dünya ticaretinin anayasasını hazırlayan GATT ve DTÖ gibi küresel aktörler de ele alınacaktır. Tüm bu çerçevede sonuç olarak dinamik bir süreç izleyen küresel kapitalizmin, Türkiye tarımsal yapılarına etkileri üretim ve üretim süreçleri açısından ele alındıktan sonra serbestleşme sürecinin Türkiye'nin tarımsal dış ticareti üzerindeki etkileri ve değişimin yönü üzerinde durulacaktır.

Turkish agriculture has stepped into a very different conjuncture with the implementation of neo-liberal policies from the 1980s onward. The rapid liberalization of the agricultural markets in this process has led to the reorganization of the international political economy and restructuring of the Turkish agricultural production?s and foreign trade?s position in this new world order. This change has occurred within the same dynamism for all underdeveloped countries. The root of this change, on the other hand, is not the similarities of local policies, but rather it is the result of the development of capitalism and an international process through which capitalism, as a world-system, has transformed all economic structures. In this regard, the main aim of this research is to present and examine the effects of capitalist development process in agriculture on the Turkish agricultural structures and agricultural foreign trade. However, before undertaking such an examination, firstly the emergence of a capitalist system and the capitalist development process in agriculture will be addressed; and secondly the entrance of the capital into the worldwide agricultural production systems with the liberalization of the agriculture trade within the framework of globalizing capitalism and consequently the changes, which have been introduced by the articulation of the agriculture to finance systems, in the agricultural structures of both the underdeveloped and developed countries will be analyzed. The global factors such as the GATT and WTO, which guaranteed the structural transformation of world trade policies and the liberalization of the agricultural trade and prepared the constitution of world trade, will be also referred within all these analyses. Within this framework, after discussing the effects of capitalism which follows a dynamic process on the Turkish agricultural structures in terms of production and processes of production, the effects of the liberalization process on Turkey?s agricultural foreign trade and the direction of the change will be emphasized.