Büyükşehir belediyelerinin stratejik planlarında kentsel dönüşüm politikaları

Değişim ve dönüşüm kavramı Türkiye'de ve dünyada üzerinde en çok konuşulan kavramların başında gelmektedir. Dünyada küreselleşmeye bağlı olarak her alanda etkisini hissettiğimiz ekonomik, sosyal, siyasal ve mekânsal dönüşüm süreçleri kamu yönetimi üzerinde de etkisini göstermiştir. Özel sektörde geçerli olan değer, yöntem ve tekniklerin kamu sektöründe de uygulanacağını varsayan yeni kamu anlayışının bir aracı olarak Türkiye'de 5018 Sayılı Kamu Mali Yönetimi Kontrol Kanunu ile stratejik plan ve performans yönetimi gibi yeni kavramlar girmiştir. Yeniden yapılanma sürecinde yerel yönetim yasalarında değişiklik yapılarak nüfusu 50 bin üzerindeki belediyelerde stratejik plan yapma zorunluluğu getirilmiştir.Çalışmada temel kaynak olarak büyükşehir belediyelerinin hazırlamış oldukları stratejik planlar kullanılmıştır. Yerel yönetim sistemindeki dönüşümü anlamak için kullanılabilecek araçlar arasında yer alan stratejik planlarda kentsel dönüşüm politikaları betimsel yöntemle incelenerek neoliberal kamu yönetimi yaklaşımının etkileri ortaya konmuştur.Kentsel dönüşüm çok çeşitli uygulamaları içinde toplayan genel bir kavramdır. Hızlı kentleşme, çarpık yapılaşma ve gecekondulaşma gibi sorunlara çözüm olarak karşımıza çıkmaktadır. Farklı nedenlerden ötürü kentlerin zaman içinde eskimiş, köhnemiş, yıpranmış kısımlarını yenilemek, kentin tarihi ve kültürel dokusunu korumak, deprem riskine karşı önlemler almak amacıyla uygulanmaktadır.Bu çalışmada amaç günümüzde kentsel dönüşümün dünya kenti, küresel kent kavramlarına uygun şekilde kentler arasındaki yarışmanın, küreselleşen kentlerin pazarlanmasının bir aracı olarak da kullanıldığını ortaya koyabilmektir. Bu çerçevede kentsel dönüşüm yaklaşımının; planlama disiplinini bozan, bütüncül planlama sisteminin işlememesine neden olan, bağımsız- parçacı projelerle sermayenin/piyasanın önünü açmak amacına yönelik olarak büyükşehir belediyelerinin en etkin planlama aracı olarak kullanıldığı görülmüştür. Araştırma, fiziksel mekâna aşırı vurgu ve değişim değerinin öne çıkarıldığı neoliberal küreselleşmenin yönlendirdiği kentsel dönüşüm stratejilerinin sosyal ve ekonomik boyutlarının ihmal edilmesinin kentlerde yeni sorun alanlarına yol açmasına neden olduğunu göstermesi açısından önem taşımaktadır.Anahtar kelimeler: Stratejik Planlama, Kentsel Dönüşüm, Büyükşehir Belediyeleri, Küreselleşme, Neo-Liberalizm.

Change and transformation are the concepts which are the mostly talked ones in Turkey and in the world. Together with globalization, the effects of the economic, social, political, spatial transformation process, of which effects are felt on every sector, have started on public administration. As a tool of new public insight, assuming to be practiced the value, method, techniques which are valid in private sector to public sector, associated with No. 5018 Public Financial Administration and Control Law in Turkey, new concepts such as, strategic planning and performance management, newly started. In reorganization process, by changing of local government laws, compulsory strategic planning phase has started for municipality over 50 thousands of inhabitants.In this study, the strategic plans of the metropolitan municipalities was used as an base material. By examining the urban transformation politics with descriptive method in strategic plans, one of the tools that can be used for understanding the transformation of local government system, the effects of the neoliberal public management approach were verified.Key Words: Strategic Planning, Urban Transformation, Globalization, Metropolitan Municipalities, Neo-Liberalizm