Dolaylı vergiler ile enflasyon arasındaki ilişkinin Katma Değer Vergisi açısından analizi: Türkiye örneği

Enflasyon iktisat literatüründe farklı tanımları olmakla birlikte genellikle fiyatlar genel seviyesindeki sürekli artış olarak ifade edilmektedir. Enflasyon; büyüme, ekonomik istikrar, ödemeler dengesi, istihdam gibi birçok makroekonomik konuyu olumsuz yönde etkilemektedir. Vergi, devletin halktan karşılıksız olarak aldığı cebri bedeldir ve milli gelirin büyük kısmını oluşturmaktadır. Enflasyonla mücadelede önemli politika araçlarından biri maliye politikasıdır. Maliye politikasının en önemli ve birincil aracı da vergi politikalardır. Enflasyon ve dolaylı vergiler arasındaki ilişkiye bakıldığında dolaylı vergilerin enflasyonu, enflasyonun dolaylı vergileri etkilediği görülmektedir. Bu bağlamda çalışmanın amacı vergiler ile enflasyon arasındaki ilişkiyi incelemek ve Katma Değer Vergisi açısından analizini yapmaktır. Çalışmada 1994-2022 yılları arası enflasyon ve dolaylı vergi verileri incelenmiş ve Tamo Yamamoto Nedensellik, Cusum Grafiği ve ARDL testi kullanılarak analiz yapılmıştır. Testler sonucunda Katma Değer Vergisi ile Üretici Fiyat Endeksi ve Tüketici Fiyat Enfeksi arasında anlamlı bir ilişki bulunmuştur.

Along with inflation has different definitions in the economics literature, it is generally expressed as a continuous increase in the general level of prices.Inflation; It negatively affects many macroeconomic issues such as growth, economic stability, balance of payments and employment.Tax is the forced price that the state receives from the public and constitute a large part of the national income. Fiscal policy is one of the important policy tools in the fight against inflation. The most important and primary tool of fiscal policy is tax policies. Looking at the relationship between inflation and indirect (expenditure) taxes, it is seen that indirect taxes affect inflation and inflation affects indirect taxes. In this context, the aim of the study is to examine the relationship between taxes and inflation and to analyze it in terms of Value Added Tax. In the study, inflation and indirect tax data between 1994-2022 were examined and analyzed using Tamo Yamamoto Causality, Cusum Graph and ARDL test. As a result of the tests, a relationship was found between Value Added Tax, Producer Price Index and Consumer Price Index.