Dijital medya kapsamında kamuoyu dezenformasyonu: Rusya-Ukrayna Savaşı örneği

Bu çalışmada Rus-Ukrayna savaşı gibi uluslararası çatışmalara örnek olarak dijital medya kapsamında genel dezenformasyonun incelenmesi amaçlanmıştır. Dezenformasyon, dijital medya platformlarının kullanımı yoluyla yanlış bilgi yaymayı ve gerçekleri çarpıtmayı içerir. Çalışma, Rusya-Ukrayna savaşında kamuoyunu dezenformasyon kampanyasının tespitini, Rusya'nın adlandırdığı özel harekâtlarda dijital medya (Rusya, Ukrayna ve Türkiye'ye ait dijital basın siteleri) çerçevesinde incelemektedir. Rus-Ukrayna savaşı hakkında medyadaki yanlış bilgileri tespit etmek için Rus, Ukrayna ve Türkiye'den üç dijital medya sitesi kullanılarak (içerik analizi) çalışmanın konusunun uyumuna göre nitel araştırma yöntemine göre yapılmıştır. Araştırma örneklemi, birincisi Rusça (Ria), ikincisi Ukraynaca (Pravda) ve son olarak Türkçe (Milliyet) olmak üzere üç örneğe ayrılmıştır. Savaşın gidişatıyla ilgili üç siteden 1 Ocak-31 Mart 2023 tarihleri arasında yayınlanan haberler dezenformasyon açısından incelenmiştir. Araştırmanın en önemli sonuçlarından biri, Ukrayna sitesi (pravda) tarafından Ocak 2023'te kullanılan yanıltıcı bilgilerin sadece 2 haber hikayesiyle sınırlı olduğudur. Rus dijital medya sitelerini temsil eden (ria) Rus sitesinin ise yanıltma yöntemini kullandığı görülmüştür; Rus haber sitesinin yayınladığı 5 haberden 3'ünün yanıltıcı bilgiler içerdiği belirlenmiştir ve bu haberlerin Rusya, Ukrayna ve dünya kamuoyunu etkilediği ortaya çıkmıştır. Türk dijital medyasını temsil eden, Milliyet gazetesi sitesinin daha tarafsız ve nesnel olduğu görülmüş, resmi kaynaklardan alınan haberler, belgeler ve verilere müdahale etmediği tespit edilmiştir. Rus medyasındaki yanıltıcı bilgiler, Ukrayna dijital medyasından daha yüksektir.

In this study, general disinformation within the scope of digital media was examined as an example of international conflicts such as the Russo-Ukrainian War. The study focuses on detecting the disinformation campaign in the public regarding the Russia-Ukraine war, specifically examining digital media (press websites from Russia, Ukraine, and Turkey) in the context of Russia's designated special operations. The study was conducted using a qualitative research method based on content analysis, utilizing three digital media sites from Russia, Ukraine, and Turkey to identify misinformation in the media about the Russo-Ukrainian war. The research sample was divided into three samples, the first in Russian (Ria), the second in Ukrainian (Pravda) and finally in Turkish (Milliyet). "The news published between January 1st and March 31st, 2023, from three websites about the course of the war was examined in terms of disinformation."One of the most significant findings of the study is that the misleading information used by the Ukrainian website (pravda) in January 2023 is limited to only two news stories. On the other hand, Russian digital media sites represented by the Russian digital site (ria) employ a deceptive approach. It has been determined that 3 out of 5 news articles published by the Russian news site contained misleading information, and it became evident that these news stories have an impact on the local public opinion of Russia, Ukraine, and the world. The Turkish digital media, represented by the Milliyet newspaper website, appears to be more neutral and objective, as it did not intervene in news, documents, and official data taken from its sources. It has been concluded that the level of misleading information in Russian media is higher than in Ukrainian digital media.