Türker, Arzu UçarKarakaş, Fatma Pehlivan2024-09-272024-09-272012https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/TezGoster?key=vVNzTGHHhjH-u3WMToxQ-r-o1xdTZl5lB-kg382Axh8lMNNIzSWXkLgZjBsyCe1chttps://hdl.handle.net/20.500.12491/20567Fen Bilimleri Enstitüsü, Biyoloji Ana Bilim DalıBellis perennis L. (çayır papatyası) Asteraceae familyasına ait olan tıbbi bir bitkidir. Halk arasında soğuk algınlığı, yaralar, romatizma ve iltihapların tedavisinde kullanılmaktadır. Çayır papatyası için oldukça etkili ve hızlı rejenerasyon sistemi geliştirilmiştir. Doğada yetişen bitkiler ile in vitro yetiştirilen bitkiciklerin rejenerasyon kapasiteleri karşılaştırılmıştır. Eksplant kaynağı olarak, doğada yetişen bitkiler kullanıldığında, rejenerasyon yeteneklerinin in vitro yetiştirilen bitkiciklerden daha başarılı olduğu görülmüştür. Doğada yetişen bitki eksplantları (pedisel, yaprak ve kök) ile in vitro yetiştirilen bitkicik eksplantları (petiyol, yaprak ve kök), çeşitli bitki büyüme düzenleyici kombinasyonlarını içeren MSMO ortamında kültüre alınmışlardır. En iyi sürgün gelişimi, pedisel eksplantlarından, 0.5 mg/l TDZ ve 0.5 mg/l IAA içeren ortamda elde edilmiştir. Rejenere olmuş sürgünler, IAA, IBA, 2,4-D ve NAA' nın farklı konsantrasyonlarını içeren MSMO ortamında köklendirilmiştir. Köklendirme için en etkili oksinin IAA (1.0 mg/l) olduğu tespitedilmiştir. Ayrıca, rejenere olmuş bitkilerin çiçeklendiği de görülmüştür. B. perennis'in kimyasal kompozisyonu GC-MS, TLC ve LC-MS/MS metodları ile belirlenmiştir. Çayır papatyası özütlerinin, antibakteriyel, antitümör, toksisite, antikanser, antiinflamatuar ve antioksidant [radikal süpürücü aktivite (DPPH), toplam fenol içeriği, toplam flavonoid içeriği, oksijen radikali yakalama kapasitesi (ORAC) ve hücre temelli (DCFH-DA) testler] gibi biyolojik aktiviteleri, çeşitli biyolojik testler kullanılarak değerlendirilmiştir. Çiçeğin metanol ve etil asetat özütleri, Streptococcus pyogenes, Staphylococcus aureus, Staphylococcus epidermidis ve Enterobacter cloacea'ya karşı geniş spektrumlu antibakteriyel etki göstermişlerdir. Bütün test edilen çiçek özütleri, patates dokusunda Agrobacterium tumefaciens tarafından oluşturulan tümörleri inhibe etmiştir. Brine shrimp biyolojik testinin sonuçları, çayır papatyası çiçek özütlerinin yüksek dozlarda toksik olduğunu göstermiştir. Çayır papatyası özütlerinin antikanser aktivitesi insan akciğer kanseri (A-549), kolon kanseri (DLD-1) ve meme kanseri (MCF-7) hücre dizilerinde değerlendirilmiştir. Seçilmiş kanser dizileri üzerinde en iyi antikanser aktiviteyi in vitro yetiştirilmiş yaprak özütleri göstermiştir. Bununla birlikte, çiçeğin n-butanol ve etil asetat fraksiyonlarının da yüksek potansiyelde antikanser aktiviteye sahip olduğu görülmüştür. Çiçeğin metanol özütünün, RAW 264.7 makrofajları üzerinde güçlü antiinflamatuar aktiviteye sahip olduğu gösterilmiştir. Çiçeğin etil asetat fraksiyonunun, oksijen radikalini yakalama kapasitesi ve toplam fenolik içeriği bakımından, yüksek antioksidant aktiviteye sahip olduğu belirlenmiştir. Bu tezin sonuçları, B. perennis'in fitoterapi, ilaç ve gıda endüstrisinde kullanılmak üzere büyük bir potansiyele sahip olduğunu göstermektedir.Keywords: Bellis perennis, common daisy, in vitro culture, extraction methods, GCMS, TLC, LC-MS/MS, bioassay, antibacterial, antitumor, toxicity, anticancer, cytotoxicity, anti-inflammatory, antioxidant.Bellis perennis L. (common daisy) is a medicinal plant in the family Asteraceae. It has been used in the treatment of common cold, wounds, rheumatism and inflammation in traditional medicine. A highly efficient and rapid regeneration system was developed for common daisy. Field-grown plants and in vitro-derived plantlets were compared in terms of their regeneration capacity. The field-grown plants were found to be much more responsive than the in vitro-derived plantlets when used as explant source. Leaf, pedicel and root explants obtained from field-grown plants, and leaf, petiole and root explants obtained from in vitro-derived plantlets were cultured on MSMO medium with various plant growth regulator combinations. The best shoot proliferation was obtained with pedicel explants on media containing 0.5 mg/l TDZ and 0.5 mg/l IAA. Regenerated shoots were rooted on MSMO medium containing different concentrations of IAA, IBA, 2,4-D and NAA. IAA (1.0 mg/l) was determined as the most effective auxin for rooting. Flowering of regenerated plants was also observed. Chemical composition of B. perennis was determined by using GC-MS, TLC and LC-MS/MS methods. Biological activities of common daisy extracts were assessed using selected bioassays such as antibacterial, antitumor, toxicity, anticancer, anti-inflammatory and antioxidant [radical scavenging activity (DPPH), total phenolic content, total flavonoid content, oxygen radical absorbing capacity (ORAC) and cell-based (DCFH-DA) assays]. Methanol and ethyl acetate extracts of flowers exhibited a broad-spectrum of antibacterial activity against Streptococcus pyogenes, Staphylococcus aureus, Staphylococcus epidermidis, and Enterobacter cloacea. Agrobacterium tumefaciens-induced tumors in potato tissue were inhibited by all tested flower extracts. Results of brine shrimp toxicity bioassay showed that extracts of daisy were toxic at higher doses. The anticancer activity of extracts was evaluated against human lung carcinoma (A-549), colon adenocarcinoma (DLD-1) and breast adenocarcinoma (MCF-7). In vitro-derived leaf extracts showed the best anticancer activity against selected cell lines. Morever, n-butanol and ethyl acetate fractions of flowers exerted high levels of anticancer activity. Metanol extract of flowers showed strong anti-inflammatory activity on RAW 264.7 macrophages. The ethyl acetate fraction of flower was found to be a strong antioxidant, with total phenolic content and ORAC value. The results of this thesis showed that B. perennis has a great potential to be used in phytotherapy, pharmacy and food industry.Anahtar Kelimeler: Bellis perennis L., çayır papatyası, in vitro kültür, ekstraksiyon metodları, GC-MS, TLC, LC-MS/MS, biyolojik test, antibakteriyel, antitümör, toksisite, antikanser, sitotoksisite, antiinflamatuar, antioksidan.eninfo:eu-repo/semantics/openAccessBiyolojiBiology ; BiyoteknolojiDoctoral Thesis1198334931