ÖZEL EĞİTİMDE YARATICI DRAMA ÇALIŞMALARININ İNCELENMESİ

Bu araştırmanın amacı alanyazındaki özel eğitimde yaratıcı drama çalışmalarını incelemektir. Niteliksel araştırmalardan doküman incelemesiyle planlanan araştırmada özel gereksinimli bireylerle gerçekleştirilmiş olan özel eğitimdeki yaratıcı drama uygulamaları ve etkileri değerlendirilmeye çalışılmıştır. 1993-2020 yılları arasında hakemli dergilerde yayınlanan makaleler ve Ulusal Tez Merkezinde yer alan tezler “drama, özel eğitimde drama” anahtar kelimeleriyle taranmıştır. Araştırmacı ve özel eğitim alanında yaratıcı drama uzmanı tarafından makaleler incelenerek araştırmada yer alacak makalelere ilişkin; yaratıcı dramanın yöntem veya teknik olarak kullanılması, araştırmanın özel gereksinimli bireylerle yapılmış olması, makaleye erişim izni olması gibi dâhil edilme ve dışlama kriterleri belirlenmiştir. Araştırmacı ve uzman araştırmaları inceledikten sonra değişkenler açısından kodlamışlar ve gözlemciler arası güvenirlik % 95 olarak bulunmuştur. Taramalar sonucu 180 makaleye, Ulusal Tez Merkezinde 932 drama tezine ulaşılmış; tezlerden 19 ‘u, makalelerden 39’u olmak üzere toplam 58 makale araştırmaya dâhil edilmiştir. Yetersizlik gruplarındaki yaratıcı dramanın etkilerine ve öğretmenlerin görüşlerine göre değerlendirmeler olmak üzere 11 kategoride veriler toplanmıştır. Araştırma sonucunda en fazla zihinsel yetersizliği olan bireylerle özel eğitimde yaratıcı drama çalışmalarının gerçekleştirildiği; nicel yöntemin daha fazla kullanıldığı, en az fiziksel yetersizliği olan bireylerle yaratıcı darama araştırmalarının yapıldığı, en fazla sosyal beceri, okuma-yazma eğitimi konularında uygulamalarının yapıldığı; aday öğretmenler ve özel eğitim öğretmenlerinin yaratıcı drama uygulamalarına ilişkin olumlu bakış açısına sahip oldukları sonuçlarına ulaşılmıştır. Araştırma sonuçlarının Türkiye’de özel gereksinimli bireylerle yaratıcı drama uygulaması planlayan araştırmalara yol göstermesi beklenmektedir.