Türkiye’de 1990-2017 yılları arasında fen eğitimi alanında yapılan tezlerin konu yönelimi ve yöntemsel analizi

Bu araştırmanın amacı, 1990-2017 yılları arasında Türkiye’de fen eğitimi alanında yapılmış olan yüksek lisans ve doktora tezlerini; tez türü, tez yılı, tezin yapıldığı üniversite ve tez danışman unvanına göre incelemek, tezlerde çalışılan konuların analizlerini yapmak ve tezlerde kullanılan yöntemleri incelemektir. Araştırmada, nitel araştırma deseni içerisinde kullanılan doküman incelemesi yöntemi kullanılmıştır. Çalışma kapsamında, Yükseköğretim Kurulu’nun (YÖK) “Tez Merkezi” kullanılarak Türkiye’de fen eğitimi alanında yapılan tezler taranmıştır. Veri toplama aracı olarak, araştırmada hazırlanan “Tez Sınıflama Formu” ve “Tez Tarama Formu” kullanılmıştır. 1990-2017 yılları arasında yapılan ve tam sürümüne ulaşılan 1714 teze içerik analizi gerçekleştirilmiştir. Araştırma sonuçları, 2005- 2012 yılları arasında tez sayılarında önemli artış olduğunu, tez yazımında Gazi Üniversitesi, Ortadoğu Teknik Üniversitesi, Atatürk Üniversitesi gibi üniversitelerin ön plana çıktığını ve tezlerde en fazla doktor öğretim üyesi akademisyenlerin danışmanlık yaptığını göstermiştir. Konuların çalışma sıklığı bağlamında en fazla öğretim yaklaşım/yöntem/strateji ve teknikleri, program, kavram yanılgısı ve kavram öğretimi, çevre eğitimi, sınav/kitap/kurum analizi çalışılmıştır. Tezlerin yöntemsel özelliklerine yönelik bulgular açısından en fazla ortaokul öğrencilerinin örneklem grubu olarak kullanıldığı, araştırma yöntemi olarak en fazla nicel araştırma yönteminin ve araştırma modeli olarak en çok deneysel modelin kullanıldığı tespit edilmiştir. Tezlerde veri toplama aracı olarak en fazla testler kullanıldığı ve veri analiz yöntemi olarak en çok betimsel analizler ve t-testi kullanıldığı görülmüştür. Ayrıca birçok tezde yöntemsel özelliklerin açık bir şekilde verilmediği tespit edilmiştir. Ülkemizdeki ve yurt dışındaki çalışmaların karşılaştırmalı analizinin yapıldığı araştırmaların yapılabileceği ve tez özetlerindeki eksikleri azaltmak için ulusal bir tez şablonu oluşturulabileceği önerilmiştir.