Mezheplerin ayrışma konusu haline getirilmesi
Yükleniyor...
Dosyalar
Tarih
2015
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
İtikadî ve fıkhî İslâm mezheplerinin ilk teşekkül dönemlerinde "görüş" anlamında kullanılan ve olumlu çağrışımı olan mezhep kavramı, İslâm tarihinin ilerleyen dönemlerinde "fırka" anlamı kazanmıştır. Görüş ayrılığının rahmet ve fikrî zenginlik olarak görüldüğü bir süreçten mezheplerin ayrışma konusu ve katı dinî yapılar haline geldiği bir sürece geçişte siyasal iktidarların kendilerine dinî meşruiyet sağlama gayesi önemli bir etken olmuştur. İmam Ebû Hanife, İmam Malik, İmam Cafer-i Sadık, İmam Şafi ve İmam Ahmed bin Hanbel gibi âlimlerin günün yeni meselelerine çözüm üretmek amacıyla ortaya koydukları çabaları ve dinin temel nasslarını esas alan ve akıl ile nakli hüküm çıkarma sürecinde birbirinin karşıtı olarak görmeksizin kullanan yöntemleri, İslâm tarihinin başlangıç dönemlerinde Müslüman ümmete bir esneklik ve özgür anlayış kazandırmıştır. Fakat ilerleyen asırlarda mezhepler fırkalar şeklinde kemikleşip/dogmatikleşip değişmez dinî yapılar haline gelince başta iktidarlarına ideolojik meşruiyet kaynağı arayan yönetimlerin himayeci tutumları ve her bölge halkının bu dinî yorumları kendilerini kolayca tanımlayacakları kimlik malzemesi haline getirmeleri mezheplerin çatışma enstrümanına dönüşmesinin önünü açmıştır. Günümüzde aynı topraklarda yaşayan grupların birbirlerini tekfir etmelerinin ve naslardan ilgisiz hükümler çıkararak birbirlerinin kanlarını helal görmelerinin temelinde bu tahammülsüz dinî kabul ve yorumlar yatmaktadır. Bu çatışma ortamında her mezhebî grup kendisinde Kur'an'ı siyasal ve ideolojik amaçları doğrultusunda yorumlama hak ve yetkisini görebilmektedir. Düşünce özgürlüğünden ve medeniyet perspektifinden yoksun olan dinî gruplar, bugünü zihniyetleri doğrultusunda dönüştürmekle yetinmeyip farklılıkların tarih ve coğrafya üzerindeki izlerini bile silme operasyonu gerçekleştirmektedirler.
The concept of sect was used in the meaning of “sight” in the first formative periods of Islamic sects, but it was later transformed into the meaning of “party”. From a period in which opposition was considered as mercy among faithful to a period in which sects are considered as the means of separation, the phenomenon of Islamic sect requires a clear-cut analysis. Scholars like İmam Ebû Hanife, İmam Malik, İmam Cafer-i Sadık, İmam Şafi ve İmam Ahmed bin Hanbel made life much easier to live for early Muslims by providing novel solutions to the problems they faced in their historical context without negating each other. They had improved methods that were used for arriving at a decision which is harmonious mind and Quran&Sunnah. This approach had brought flexibility and freedom of thought to the Muslim ummah at that time but in the forthcoming centuries, the sects have become stable. In this article, we will determine and investigate these issues: “How will the free mind and freedom of thought be constructed again?” and “How progressive religious understanding will connect faithful each other again as it was in the beginning? In order to achieve these aims, the heterogeneous structures of modern society can be seen as a convenient setting.
The concept of sect was used in the meaning of “sight” in the first formative periods of Islamic sects, but it was later transformed into the meaning of “party”. From a period in which opposition was considered as mercy among faithful to a period in which sects are considered as the means of separation, the phenomenon of Islamic sect requires a clear-cut analysis. Scholars like İmam Ebû Hanife, İmam Malik, İmam Cafer-i Sadık, İmam Şafi ve İmam Ahmed bin Hanbel made life much easier to live for early Muslims by providing novel solutions to the problems they faced in their historical context without negating each other. They had improved methods that were used for arriving at a decision which is harmonious mind and Quran&Sunnah. This approach had brought flexibility and freedom of thought to the Muslim ummah at that time but in the forthcoming centuries, the sects have become stable. In this article, we will determine and investigate these issues: “How will the free mind and freedom of thought be constructed again?” and “How progressive religious understanding will connect faithful each other again as it was in the beginning? In order to achieve these aims, the heterogeneous structures of modern society can be seen as a convenient setting.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Mezhep, İslâm Toplumu, Ayrışma, Çözüm, Özgür Düşünce, Muslim Society, Religious Sect, Disassociation, Solution, Freedom Thought
Kaynak
Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi
WoS Q Değeri
Scopus Q Değeri
Cilt
15
Sayı
3
