Haysiyet kültüründe kolektif özür ile affetme arasındaki ilişkinin incelenmesi: Üniversite öğrencileri örneklemi üzerinde bir araştırma

Haysiyet kültürü alanyazında belli bir süredir çalışılsa da Türkiye psikoloji alanyazınındaki çalışmalar göreli olarak yenidir. Kişinin benlik değeri hakkındaki algısının önemli bir kısmının diğer insanlar tarafından belirlenmesi, hakaretin haysiyet için tehdit edici bir unsur olması ve hakarete karşılık verme bu kültürü psikoloji alanı için önemli hale getiren temel özellikler arasındadır. Diğer bir yandan ihlal durumlarında özür dilenmesi, ilişkiler bağlamında önerilmektedir. Kolektif özrün affetme üzerindeki etkisi konusunda alanyazındaki bulgular çelişkilidir. Mevcut çalışmanın amacı farklı kolektif özür koşulları (özür reddi, özür talebinin yanıtsız bırakılması, yalın özür ve kapsamlı özür) ile affetme arasındaki ilişkide haysiyet kültürünün (haysiyet kültürü değerlerine düşük ve yüksek bağlılık) etkisini ele alıp incelemek ve alanyazına katkı sağlamaktır. Bu amaç doğrultusunda yapılan çalışmanın örneklemi, yaşları 18 ve 41 (Ort. = 20.82, SS = 2.05) aralığında olan 196'sı erkek, 146'sı kadın olmak üzere toplam 342 üniversite öğrencisinden oluşmaktadır. Toplanan veriler, SPSS 25.0 programı kullanılarak analiz edilmiştir. Çalışmanın bulgularına göre, affetmenin alınan kolektif özür türüne göre farklılaştığı ve kişinin haysiyet kültürü değerlerine bağlılığının affetmeyi etkilediği bulunmuştur. Araştırmanın sonuçları ilgili alanyazın kapsamında tartışılmış ve gelecek çalışmalar için öneriler sunulmuştur.

Although honor culture has been studied for a while in the literature, the related studies in Turkish psychology literature is relatively new. The facts such as a significant part of one's perception of one's self-worth is determined by other people, insult is a threat to honor, and responding to insults are among the main features that make this culture significant for the field of psychology. On the other hand, apologizing for transgression is recommended for relations. The findings in the literature on the effect of collective apology on forgiveness are contradictory. The aim of the present study is to contribute to the literature by examining the relationship between different collective apology conditions (denial of apology, non-response to apology request, simple apology and comprehensive apology) and forgiveness with considering the effect of honor culture (low and high endorsement of honor culture values). For this purpose, the sample of the present study consists of 342 university students that are 196 male and 146 female students whose ages are between 18 and 41 (M = 20.82, SD = 2.05). The collected data was analyzed by using SPSS 25.0 program. According to the findings of the study, it was revealed that forgiveness differs on the basis of the collective apology types, and also the endorsement of the honor culture values affects forgiveness. The results of the study were discussed on the basis of the literature and some suggestions were presented for the future studies.