Manzum Oğuznamelerin söz varlığı üzerinde incelemeler

Oğuzlar, yazılı Türk tarihi boyunca kaynaklarda adı geçen bir Türk boyudur. Tarihî süreçlerinde kültürel ve siyasi zemini hazırlayıp birçok kez kendi devletlerini kurmuşlardır. Yıllar içinde yaşadıkları tecrübelerini ve birikimlerini, ulusal belleklerinde saklayıp önce sözlü gelenekle ardından yazılı kaynaklarla birleştirmişlerdir. Oğuzların, ataları Oğuz'dan başlayıp kendi dönemlerine kadarki süreçlerini anlattıkları bu eserlerine Oğuzname adı verilir. Oğuznameler, önceleri destanî unsurların olduğu yazılı kaynak formundayken zamanla gündelik hayatın içine yerleşip tarih yazıcılığının ürünü olmuştur. Manzum ve mensur yapıda yazılmış, bugün varlığından haberdar olunan toplam otuz üç Oğuzname vardır. Otuz üç Oğuznamenin yedi tanesi, manzum yapıda yazılmıştır. Çalışma kapsamında Oğuzların kültürel birikimlerinin ve dil kullanımlarının incelenmesi amacıyla manzum yapıda, el yazmasına ulaşılabilen dört Oğuzname tercih edilmiştir. Bu Oğuznameler; Uzunköprü Oğuznamesi, Enverî Oğuznamesi, Topkapı Sarayı Oğuznamesi ve Kemal Oğuznamesidir. Kemal Oğuznamesi, çalışma esnasında Oğuzname özelliği taşıdığı fark edilip çalışmanın içeriğine eklenmiş bir eserdir. Manzum Oğuznameler, Arap harfli metinleri esas alınarak okunmuştur. Okunan metinler üzerinde bir söz varlığı çalışması yapılmasına karar kılınmıştır. Söz varlığı yöntemi için sınırlılığı olan, söz varlığı incelemesi yapılmış elli tez incelenmiştir. İncelemenin sonunda söz varlığı çalışmaları için yöntem önerisi getirilmiştir. Manzum Oğuznameler, bu yöntem önerisiyle incelenmiştir. İncelemelerin sonucunda amaçlandığı üzere Oğuzların kültürel birikimleri ve dil kullanımları tespit edilmiştir.

The Oghuzs are a Turkic tribe mentioned in the sources throughout written Turkish history. They prepared the cultural and political ground in their historical process of establishing their states multiple times. They preserved their knowledge and experiences in their national memories combining them with oral tradition and written sources. The Oghuzs' works, in which they described their historical process since their ancestor Oghuz up to their period, are called Oghuzname. Oghuznames, while they were previously in the form of written sources with epic elements, settled into everyday life over time becoming a subject of historiography. There are a total of thirty-three Oghuznames, seven of which are in poetic form and the rest in prose. Within the scope of the study, the Uzunkopru Oghuzname, the Enveri's Oghuzname, the Topkapi Palace Oghuzname and the Kemal's Oghuznames in poetic form that can be accessed in the manuscript were chosen to examine the cultural accumulation and language use of the Oghuzs. The Kemal's Oghuzname is a work noticed to have a feature related to Oghuznames during the study and added to the content of the study. The poetic Oghuznames were transcribed based on Arabic letter texts. The decision was to conduct a vocabulary study on the texts read. Fifty theses with limitations for the vocabulary method were examined in terms of vocabulary. In the end, a method proposal was made for vocabulary studies. These poetic Oghuznames were examined with this proposal. As a result, the conclusions of the intended subjects were reached.