Otizmli Çocukların Nesneli Eylemleri Taklit Etme Düzeyleri Üzerinde Baba Aracılı Video ile Model Olma Öğretiminin Etkililiği

Bu çalışmada, otizmli çocukların nesneli eylemleri taklit etme düzeyleri üzerinde baba aracılı video ile model olma öğretiminin etkililiği incelenmiştir. Ayrıca otizmli çocukların öğretimleri tamamlandıktan sonra kalıcılık düzeylerinin incelenmesi ve babalar üzerindeki sosyal geçerlik düzeylerinin belirlenmesi de amaçlanmıştır. Araştırmanın deseni tek denekli deneysel desenlerden “Denekler arası çoklu yoklama deseni”dir. Araştırmanın bağımlı değişkeni deneklerin taklit etme düzeyleri, bağımsız değişkeni ise baba aracılı video ile model olma öğretimidir. Araştırmadaki çocuklar belli önkoşul becerilere sahiptir. Araştırmaya Samsun ilinde resmi bir kurumda eğitim gören otizmli çocuklar katılmıştır. Araştırmanın çalışma grubu 40-43 ay aralığında ikisi kız biri erkek otizmli üç çocuktan oluşmuştur. Araştırmada, çocukların günlük hayatta sıkça karşılaştıkları ve kullandıkları nesneli eylemleri içeren on taklit becerisi yer almıştır. Belirlenen bu nesneli eylemlerin taklidinin sergilenmesi için videolarda model olarak yetişkin model kullanılmıştır. Yetişkin modeller araştırmada yer alan çocukların babaları olarak seçilmiştir. Videoyla model olma öğretiminin taklit becerileri üzerindeki etkiliğini belirlemek için başlama düzeyi, yoklama ve izleme evreleri verileri elde edilmiştir. Araştırmadan elde edilen bulgular, otizmli çocukların nesneli eylemleri taklit etme düzeyleri üzerinde baba aracılı video ile model olma öğretiminin iki çocukta etkili olduğunu göstermiştir. Diğer çocuğun ise taklit etme düzeyinin başlama düzeyine oranla yüksek olduğu belirlenmiştir. Baba aracılı video ile model olma öğretimi ile edinilen taklit becerisinin öğretim bittikten sonraki birinci, ikinci ve dördüncü haftalarda gerçekleştirilen izleme evrelerinde, çocukların öğretim sonu taklit etme düzeylerini korudukları belirlenmiştir. Araştırmadan elde edilen güvenirliğe ilişkin veriler ise belirlenen ölçütü karşılar düzeyde yüksek çıkmıştır. Babalardan görüşme yoluyla elde edilen sosyal geçerlilik verilerine bakıldığında araştırmanın babalar üzerindeki sosyal geçerlilik düzeyinin yüksek olduğu görülmüştür.